آمریکا طنزپردازانی دررده عبید زاکانی ندارد
یوسفعلی میرشکاک گفت: از آن جایی که جامعه آمریکا یک جامعه جدید است و تاریخ ادبیات آن چیزی حدود دو قرن عمر دارد طنزپردازانی در رده عبید زاکانی ندارد و مساله‌ای با عنوان هزل و هجو در طنز آنها وجود ندارد و طنز آن از مقوله جامعه شناختی فراتر نمی‌رود.
به نقل از دفتر طنز حوزه هنری، یازدهمین نشست از سلسله نشست‌های "دگرخند" با نقد و بررسی آثار مکتوب طنز از سوی دفتر طنز حوزه هنری برگزار شد.
در این جلسه که سوم تیرماه در تالار اندیشه حوزه هنری برگزار شد، کتاب "طنز آمریکا " نوشته محمدعلی علومی با حضور نویسنده و یوسفعلی میرشکاک نقد و بررسی شد.
در ابتدای این جلسه محمد علی علومی با اشاره به پهناوری کشورمان ایران گفت: "در کشوری با این عظمت تنها دفتر طنز حوزه هنری است که به طنز می‌پردازد!"وی بر ضرورت برگزاری چنین جلساتی تاکید کرد.
علومی در ادامه جلسه درباره کتاب "طنز آمریکا "توضیح داد: ما گنجینه های بسیار بزرگی از انواع طنز در ایران داریم اما از دوره قاجار به بعد که با اروپا آشنا شدیم شروع کردیم به تخریب و فراموشی این گنجینه ها که مبادا ما از اروپا عقب بمانیم.در این کتاب به نوعی سعی کرده ام از انواع طنز در آمریکا از جمله ؛ طنز سیاه، طنز فلسفی، طنز اجتماعی و ... به جهت معرفی ادبیات طنز در این کشور نمونه‌هایی را گردآوری کنم .
یوسفعلی میرشکاک نیز با اشاره به اینکه در ادبیات طنز آمریکا چیزی به عنوان هزل و هجو وجود ندارد، افزود: از آن جایی که جامعه آمریکا یک جامعه جدید و نویی است و تاریخ ادبیات آن چیزی حدود دو قرن عمر دارد طنز پردازانی در رده عبید زاکانی ندارد و مسئله‌ای با عنوان هزل و هجو در طنز آن ها وجود ندارد، در عین حال طنز در آمریکا از مقوله جامعه شناختی فراتر نمی‌رود.
وی افزود: اگر ما توقع خندیدن به معنای شرطی کلمه رادر ادبیات طنز آمریکا داشته باشیم چنین چیزی پیدا نمی‌کنیم.البته پس از پیدایش کاریکاتور در آمریکا هزل و هجو نیز به این کشور پا گذاشت اما فقط درتصویر و با استفاده از نیروی هنرهای تجسمی به مخاطب نشان داده شد.
وی درباره علت این امر توضیح داد :" شاید بتوان این دلیل را برای آن برشمرد که آمریکا همانند دیگر قاره ها تاریخ وسیعی ندارد و خیلی از مسائلی که برای دیگران اتفاق افتاده در این کشور اصلا وجود نداشته است. به طور مثال در آمریکا سلطنت و پادشاهی هرگز تجربه نشده چیزی که درونمایه اصلی آثار بسیاری از فضلای شرقی و اروپایی در خلق اثارشان بوده است. به طور کلی می‌توان گفت؛ آمریکا تاریخش با مدرنیته شروع می‌شود در حالی که بسیاری از کشورها با مدرنیته تاریخشان به پایان می‌رسد.
میرشکاک خطاب به علومی درباره آثاری که در کتاب "طنز آمریکا گردآوری شده است بیان کرد: اغلب طنز‌هایی که در این کتاب گردآوری شده است آثار درجه دو هستند .در مورد قالب آنها نیز باید بگویم که من آن ها را به عنوان نمونه های طنز سیاه نپسندیدم . طنز سیاه طنزی است که مبتی بر نفی باشد که نمونه بارز آن "در انتظار گودو" اثر ساموئل بکت است که موجود الهی و نجات دهنده بشر(گودو) را نفی می کند .من در این کتاب نمونه ای از طنز سیاه ندیدم ضمن اینکه آثار انتخاب شده در کتاب حتی ترجمه ای یکدست ندارند.
وی افزود: اگر بخواهیم به آثار برجسته این کتاب اشاره کنیم دو اثر مارک تواین ؛"سنجاق‌ها" و "مصاحبه" در این کتاب نمونه‌ای واقعی از طنز آمریکا هستند .مارک تواین در حقیقت ملانصرالدین آمریکاست و در عین حال جدی ترین فیلسوف در این کشور بوده و هنوز هم هست وی در آثارش امیدوار است که آمریکا روزی نجات پیدا کند.در قصه "مصاحبه" تواین تاملی داشته است بر اینکه ته نشست جامعه آمریکا را بالا بیاورد.یا در داستان "سنجاق‌ها" که یک طنز اجتماعی موفق است؛ این داستان هجو رئالی است که از سوی خود آمریکایی ها سعی شده در جامعه جا بیفتد.
میرشکاک تاکید کرد: طنز آمریکا از دایره اجتماع فراتر نمی رود و به مسائلی چون؛ کائنات و یا دغدغه های فردی توجه نمی کند . اگر هم فرد را مطرح می کند، خارج از موقعیت اجتماعی او نیست .به عقیده من موقعیت یک امریکایی اگر بخواهد خودش را از جامعه اش جدا کند موقعیت اسفناکی است.
در ادامه این جلسه گردآورنده کتاب "طنز امریکا " اظهار داشت: علت انتخاب این آثار این بود که نویسندگان این آثار از زوایایی به طنز نگاه کرده اند که برای من جالب بود ضمن اینکه ما در جامعه ای زندگی می‌کنیم که دیدن فیلم های آمریکایی برایمان جا افتاده است اما اگر قرار باشد ادبیات این کشور بررسی شود در مقابل آن جبهه گرفته می‌شود.بنابراین من مجبور بودم از آثاری که قبلا در مجلاتی چون،توفیق، کتاب هفته و ... چاپ شده‌اند استفاده کنم.
یوسفعلی میرشکاک در ادامه جلسه در پاسخ سئوال یکی از مخاطبان درباره جایگاه ریچارد براتیکان نویسنده کتاب "صید ماهی قزل آلا در آمریکا"در طنز آمریکا گفت: هیچ نویسنده آمریکایی را نمی توانید پیدا کنید که رگه هایی از طنز در آثارش نباشد از جان اشتاین بک گرفته تا به آثار امروزی تری چون "ناتور دشت" سلینجر.آمریکایی‌ها ذوق طنزپردازی دارند چراکه در جامعه‌ای زندگی می‌کندد که به دلیل حضور اقوام مختلف بهم ریختگی دارد و این یعنی طنز ."
وی افزود: ادبیات آمریکا در مقایسه با اروپا زنده تر است.ادبیات اروپا نوعی واخوردگی دارد که نتوانسته است به یشرفت آن کمک کند،به تعبیر نجف دریابندری؛ قالبی منحط دارد.
در پایان این جلسه محمد علی علومی گفت: این داستان‌ها شاید بتواند به طنازان ایرانی کمک کند تا آنها نیز همچون طنازان آمریکایی کوچک‌ترین و دم دست‌ترین مسئله را جان مایه طنز قرار دهند. ضمن اینکه این اولین کار من در حوزه طنزآمریکا است که سعی کرده‌ام پس از هر داستان شرح و توضیحی مختصر درباره آن بیاورم.
تعداد بازدید : 2575
تاریخ : چهارشنبه 6/4/1386
منبع:
http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=42944
